Hiep hiep heg!
Hoopheggen plant heggen. Heggen is een verzamelnaam voor singels, hagen, struweelheggen, etc. Afhankelijk van plaatselijk dialect, verschilt de benaming. Ons gaat het er om dat er een houtige, duurzame verbinding ontstaat in het landschap bestaande uit verschillende inheemse soorten.
We planten soms keurig naast elkaar voor een smalle heg en soms breed, zodat een prachtige singel ontstaat. Dus onder de naam ‘heg’ verstaan wij een ‘hoop’ verschillende heggen! We adviseren om elke heg zoveel zoveel mogelijk tot bes en bloei te laten komen. Dan draag je maximaal bij aan biodiversiteitsherstel!
Heg infuus voor de biodiversiteit
We planten heggen omdat de aanplant van een heg direct een boost aan biodiversiteit oplevert. Op, rond, onder en tussen de heg leven binnen de kortste keren prachtige dingen: kruiden, mossen, paddenstoelen, insecten, vogels en andere dieren. Na één jaar zitten er 5 soorten op en rond de hegplant (de bodemsoorten niet eens meegerekend!). We planten per plantplek minimaal 1000 planten! Dit aantal stijgt alleen maar nadat de jaren verstrijken.
Door deze grote variatie aan planten en dieren per strekkende meter heg is de bijdrage aan de biodiversiteit super hoog! Een heg vormt een weg voor dieren en planten in het landschap, want het verbindt. Heggen planten is de ideale manier om snel (tijdens onze generatie) het tij van een kwakkelende biodiversiteit te keren! Alleen samen lukt het!
Extra benefits van een heg
Mogelijke extra heg-benefits zijn:
- herstelt het oude landschap (cultuurhistorisch).
- keert het vee: Door heggen te vlechten ontstaat er een stevige, levende veekering die niet vervangen hoeft te worden na 20 jaar (zoals prikkeldraad en palen).
- zorgt voor vitaal vee: Vee -mits toegang tot een gevarieerde heg- snoept tussen alle kruiden en hegplanten zijn eigen medicatie (in de vorm van sporen, elementen, mineralen) bij elkaar. Want de heggenplanten wortelen dieper dan kruiden en halen daarmee interessante voedingsstoffen naar boven die de gezondheid van het vee ten goede komt (medicijnkast èn afwisselend dieet). Koeien bewezen -met een camera op hun kop- dat ze 70% van de tijd van en rond de heg grazen, de voederhagen.
- biedt voedsel voor de mens: Hagen met bes-, nootdragende struiken, waar ook paddenstoelen of planten met heerlijke twijgen of bladeren in groeien.
- trekt bestuivers aan, die ook gewassen bestuiven. Meer dan 80% van de Europese landbouwgewassen en wilde planten heeft biodiversiteit (lees: bestuivers, zoals bijen) nodig om vrucht en zaden te kunnen dragen.
- spelen een rol in plaagbestrijding, doordat ze dieren aantrekken die plagen bestrijden.
- houdt water vast in droge tijden.
- houdt vruchtbare grond vast in natte tijden (erosie).
- vormt een baken van rust in de bodem tussen akkerbouwgronden.
- legt CO2 vast, het zijn immers kleine bomen op een rijtje.
- brengt mensen samen: Samen heggen planten schept een band, met elkaar en met het landschap.
Historie: Heggen langer bij ons, dan verdwenen
- Heggen zijn sinds 2000 v. Chr. onderdeel van onze erven geweest. Heggen en singels keerden het vee en beschermden het erf tegen wilde dieren.
- Onze hegdichtheid (Nederland) was groter dan in Groot-Brittannië.
- Op het hoogtepunt van de heg, was ook de biodiversiteit het hoogst.
- Heggen bestonden oorspronkelijk altijd uit stekeldragende planten.
- Sinds de komst van prikkeldraad zijn heggen voor veekering in onbruik geraakt.
- Na de honger tijdens wereldoorlogen werd voedselvoorziening de voornaamste functie die we het gebied buiten de stad toekenden. Hierdoor werd efficiëntie in de landbouw het hogere doel.
- In het kader van efficiëntie zijn veel ruilverkavelingen door gevoerd. Heggen (in allerlei vormen) stonden deze efficiëntie in de weg. Het resultaat was een heel nieuw, open landschap.
- Dit open graslandschap is slechts iets wat 70 jaar bij ons landschap hoorde en wat gepaard ging met een duik van de biodiversiteit, verlies van veel typische Nederlandse dier- en plantensoorten, verdroging, erosie en afname van bodemkwaliteit.
- In de jaren ’80, ’90 en de eerste jaren van de zero’s werden deze kale landschappen geroemd in visies, landschapsplannen etc.
- Parallel hieraan toonden onderzoeken aan dat natuuronderdrukkende methoden van landschapsgebruik, een bedreiging voor de mens vormden, in de vorm van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies.
- Steeds meer landgebruikers zien de voordelen van een heg. De heg wordt weer omarmd. Toch verdwijnen er ieder jaar nog meer heggen dan dat er bij komen.
Huidige situatie: Heggen verdwijnen nog steeds
- 90% van de heggen is verdwenen uit het landschap.
- Vogels, die op en rond heggen leven, zijn met 60% afgenomen sinds begin 20e eeuw (bron: Sovon).
- Teruggang in landschapselementen (heggen, houtwallen, singels en greppels) betekent teruggang in biodiversiteit. Ecologen van de Radboud Universiteit constateerden in 2017 dat het aantal vliegende insecten met ruim 75 procent is afgenomen in de laatste 30 jaar. Deels ligt dit aan vervuiling en klimaatverandering, maar het grootste aandeel komt door teruggang in leefgebied voor dieren en planten in de vorm van land en landschapselementen.
- ‘De gezondheid van ecosystemen waarvan wij en alle andere soorten afhankelijk zijn, gaat sneller achteruit dan ooit tevoren in de geschiedenis van de mensheid. Daarmee tasten we het fundament aan van onze economie, voedselzekerheid, gezondheid en kwaliteit van leven’. Uitspraak Sir Bob Watson, de voorzitter van IPBES (Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services). CBS en WUR onderzoeken in opdracht van ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit hoe je natuurlijk kapitaal kunt meten. Wat is ons landschap waard? Dat weten wij al lang!
- De WUR (Maureen Schoutsen) onderzoekt hoe de toepassing van heggen de oogst kan verhogen. Het kan niet anders dan dat heggen door hun rol in plaagbestrijding, bestuiving, bodemverbetering en het bieden van luwte voor insecten en vogels een oogstverbeterende rol heeft. Fijn dat het bewezen gaat worden!
Hoop!
De afgelopen seizoenen stijgt het aantal heggen dat we aanleggen in opdracht van agrariërs. We planten voederheggen voor melkveehouders en plaagbestrijdende heggen bij akkerbouwers. Naast de voor mensen eetbare heggen, kun je zeggen dat we hier echt een opmars signaleren. Al geven studies het al jaren aan, dat heggen voordelig kunnen zijn in het bedrijfsplan van de agrariër, het geeft hoop! Zo planten we duizenden meters heg of singel door het agrarische gebied. Groene dooradering -noodzakelijk voor biodiversiteitsherstel- wordt werkelijkheid!
