Het begon met een voederheg
Onze heggeneigenaren zijn aan de slag om hun heg maximaal in te zetten om lokaal te kunnen boeren. Minder dure soja van de andere kant van de aarde importeren. Wat kan ik op mijn eigen erf inzetten als (aanvulling op het) voer voor het vee?
Voederhagen en bladhooi zijn bij hen mogelijke middelen om duurzamer te boeren, zowel financieel als CO2-technisch.
Met Hoopheggen hebben we de laatste jaren veel voederheggen geplant. Heggen waar in de soortkeuze rekening is gehouden met de begrazing van het vee. We kiezen dan nog steeds inheemse soorten en hegklassiekers, zoals meidoorn, maar vullen dit aan met plantsoorten die rijk zijn aan eiwitten en mineralen. Elementen, dieper uit de bodem, dan waar een gewone graszode kan wortelen. Deze elementen zijn gunstig voor de gezondheid van het vee.
Een heg biedt meer voedsel dan je op het eerste gezicht zou denken. Doordat een heg de hoogte in groeit en het vee ook van boven kan grazen, levert het meer op dan enkel de grasstrook die je opoffert om de heg te planten. Steeds meer boeren ontdekken dit voordeel en worden enthousiast om met ons heggen te planten.
Onze boeren met heggen geven aan dat vee aan een klein deel van de heg genoeg heeft, zeker wanneer het vee niet continu langs de heg kan lopen. Sommige dieren snacken veel uit de heg, sommigen weinig. Afhankelijk van het moment van de cyclus, de levensfase en de gezondheid van het dier.
Van Voederheg naar Bladhooi
Onze boeren onderzoeken hoe ze nog meer uit hun heggen kunnen halen. Eén van de ideeën waar ze mee experimenteren: bladhooi maken! Wat is bladhooi, zul je denken. Bladhooi is hooi dat gemaakt wordt van de bladeren van bomen en struiken. Het is rijker aan eiwitten en mineralen dan gras, wat het een waardevol voer kan zijn voor vee.
Bladhooi kan worden gebruikt als aanvullend voer voor runderen, schapen, geiten en andere herbivoren.
De oogst gebeurt tijdens het groeiseizoen van de heg meestal in de late lente of vroege zomer, wanneer de bladeren op hun voedzaamst zijn. Te oude bladeren kunnen taai worden en minder voedingswaarde hebben.
Onze boeren oogsten met een heggenknipper achter aan hun trekker. Na het oogsten moeten de bladeren worden gedroogd om hooi te maken. Dit kan worden gedaan door ze in dunne lagen uit te spreiden in een goed geventileerde ruimte of in de zon.
Onze boeren zorgen ervoor dat de bladeren volledig droog zijn voordat ze worden opgeslagen om schimmelvorming te voorkomen. Ze bewaren het bladhooi op een droge plaats om de kwaliteit te behouden.
Bladhooi is een her-uitgevonden bron van voer
Bladhooi is allesbehalve een nieuw idee. Onze voorouders wisten al hoe ze het maximale uit hun boerderij konden halen. Ze gebruikten takkenmaaisel van bomen en struiken als voer en droogden dit in dunne lagen op zonnige, droge plekken bijvoorbeeld op het land of op speciale droogrekken.
Om het goed te laten drogen, werd het blad regelmatig omgeschept. Soms werd het gedroogde hooi opgestapeld in grote hooibergen, die werden afgedekt met stro of zeildoek om ze droog te houden.
In andere gevallen bundelden boeren de takken en hingen die op in goed geventileerde schuren of opslagruimtes. In sommige streken bouwde men zelfs speciale hooihutten of hooistallen om het bladhooi veilig en droog op te slaan.
Zelf aan de slag
Ben je zelf geïnteresseerd in een voederheg? Onze boeren doorliepen de volgende stappen:
- Keuze van Planten: Kies planten die goed gedijen in jouw klimaat en bodemtype.
- Ontwerp: Ontwerp de voederhagen zo dat ze gemakkelijk toegankelijk zijn voor het vee en dat ze voldoende beschutting bieden.
- Beheer: Regelmatig snoeien en onderhoud zijn essentieel om de gezondheid en productiviteit van de voederhagen te waarborgen (check het boek Rijk Heggenlandschap door Stichting Heg & Landschap).
- Monitoring: Monitor de gezondheid van het vee en pas het dieet aan indien nodig om ervoor te zorgen dat alle voedingsbehoeften worden gedekt.
Bij deze stappen kunnen we jou natuurlijk helpen!
We hebben al 20 boeren in de loop van de jaren geholpen bij aanplant. Dankzij onze samenwerking met Friesland-Campina, planten we ook dit plantseizoen bij 15 boeren! Wanneer je wil weten wat hun ervaringen zijn, stuur even een mailtje: info@hoopheggen.nl
